Sevgili okurlar bugün hepimizin kullandığı tarayıcılarla ilgili bir yazı yazacağım. Malum bilişim çağındayız ve artık neredeyse internet kullanmayan yok gibi. Peki internete erişmek için olmazsa olmaz olan tarayıcılar (Chrome, Explorer, Firefox ve diğerleri) ne kadar güvenli? Bilgisayarımıza herhangi bir tarayıcı yüklerken lisans anlaşmasını kabul etmekle aslında neleri kabul ediyor ve nelere izin veriyoruz? Tarayıcıların bilgisayarımızda neleri depoladığını görmeye hazır mısınız? İşte başlıyoruz.
Öncelikle tarayıcılar internet geçmişimizi, yani girdiğimiz bütün siteleri hafızasına kaydediyor. Böylelikle bizim ilgi alanlarımızı öğreniyor. Hani internete girdiğimizde reklamlar görürüz ve bu reklamlar ne hikmetse(!) hep de bizim ilgimiz çeker. Ya da daha önce girdiğimiz bir site veya araştırdığımız bir konuyla alakalıdır. Sonuç olarak tarayıcılar bizim hakkımızda bilgi edinir ve girdiğimiz sitelere koyacağı reklamları buna göre belirler. Şimdi bazılarınızın “Eee ne var bunda” dediğini duyar gibiyim. Ama acele etmeyin, asıl bomba henüz gelmedi.
Asıl önemli olan konu şu: Girdiğimiz sitelerde bulunan resimler, izlediğimiz videolar ve okuduğumuz yazılar. Bunların tamamını görmemizi sağlayan tarayıcımızdır. Peki tarayıcı bize bu bilgileri görmemizi nasıl sağlıyor? Daha doğrusu gördüğümüz bu bilgileri nerede tutuyor? Bilgisayarımıza depoluyor mu? Yine bazılarınızın “Ya bu bilgiler RAM ‘de tutuluyor, bilgisayar kapandığında da siliniyor” dediğini duyar gibiyim. Keşke öyle olsaydı. Ama maalesef durum böyle değil. Şimdi size tarayıcıların bize gösterdiği bütün bilgilerin nerede tutulduğunu ve bu bilgilerin bazılarını nasıl görebileceğimizi göstereceğim.
Akıllara şu soru da gelebilir. “İyi de kardeşim bu bilgiler girdiğimiz sitenin bilgileri bizim kişisel bilgilerimizle ne alakası var.” Evet gayet mantıklı. Ancak internet kullanan hemen herkes sosyal ağları (facebook, twitter, instagram vb.) da kullanıyor. Ve buralarda hepimiz kişisel bilgilerimizi (fotoğraf, adres, mail vb.) paylaşıyoruz. Ya da yakınlarımızın ve arkadaşlarımızın, hatta kız arkadaşımız veya eşimizin özel fotoğraflarını görüntülüyoruz. İşte bizim gördüğümüz ne varsa tarayıcılar bunları depoluyor.
Gelelim bu verilerin nerede depolandığına. Bilgisayarımızda yerel disk C’yi açıyoruz ve üstte bulunan düzenle seçeneğinden Klasör ve Arama Seçeneklerine tıklıyoruz. Gelen pencerede Görünüm sekmesine gelerek resimdeki gibi ayarları yapıp tamam diyoruz.
Bu ayarı yaptıktan sonra sırayla şu klasörleri açıyoruz:C:\Users\Kullanıcı Adınız\AppData\Local\Google\Chrome\User Data\Default\Cache. Daha sonra aşağıdaki resimdekine benzer dosyaları göreceksiniz. Burada dikkatimizi çeken nokta dosyaların uzantısının olmaması. Yani bu dosyalar resim dosyası mı, müzik dosyası mı yoksa video mu bilmiyoruz. Hatta dosya üzerinde sağ tıklayıp özellikler bölümüne girdimizde bile dosyanın uzantısını göremiyoruz.
Şimdi öncelikle resim dosyalarını görmek için yapmamız gereken şey dosyaların üzerinde tek tek çift tıklamak ve gelen pencereden yüklü program listesinden seç diyerek, Windows Resim ve Fax görüntüleyici ile açmayı denemek. Birkaç denemeden sonra açılan resimler olacaktır. Buradaki dosyaların girdiğiniz sitelere ait olduğunu görmek için yapmanız gereken şey ise şu: Öncelikle Ctrl+A seçeneğiyle tüm dosyaları seçip siliyoruz. Burda aşağıdaki gibi bir hata verecektir. Burada bunu tüm geçerli ögeler için yap seçeneğinin önündeki kutucuğu işaretleyerek atla diyoruz.
Evet şimdi dosyayı temizledik. Klasör açıkken tarayıcımızı açıyoruz ve facebook hesabımıza giriş yapıyoruz. Her site açıldığında açık olan cahce klasörüne yeni dosyalar eklendiğini göreceksiniz.
Şimdi de en can alıcı noktaya geldik. Yine cahce klasöründe bulunan tüm dosyaları seçiyoruz ama bu kez silmiyoruz. Dosyalar seçili vaziyette iken facebookta bulunan herhangi bir fotoğrafı tıklayarak büyütüyoruz. fotoğraf büyüdüğünde açık olan klasörde seçili dosyalar haricinde yeni dosyalar (4-5 kadar) oluştuğunu göreceksiniz. Bu dosyaları da yine tek tek deneyerek windows resim ve fax görüntüleyicide açmayı deniyoruz. Ve işte gördünüz! Az önce açtığımız foto tam boyutlu olarak bilgisayarımızda depolanmış.
Şimdi hala ” Ama ben google’a güveniyorum” diyebilirsiniz. Evet belki google iyi niyetli olabilir. Ancak bilgisayarınız kötü niyetli birinin eline geçerse ya da uygunsuz sitelere girmişseniz, tüm bu resimler sizi ele verebilir. Bu yüzden internette gezinirken dikkatli olmanızı öneririm. Burada yine akıllara bu dosyaları belirli aralıkla silmek gelebilir. Ancak wipe işlemi yapmadan silinen dosyalar çeşitli vasıtalarla geri getirilebilir. Wipe işlemini de başka bir makalede ele alacağım. Takipte kalın…