Windows kullanıcıları; bilgisayar sistemleri sorun çıkardığında, açılmadığında, boot problemleri ile karşılaştıklarında bir kaç seçenekleri hazırda bulunuyor. Güvenli modda bilgisayarlarını başlatmayı deneyebilir, sistemi önceki bir durumuna getirmek için Sistem Geri Yükleme’ yi kullanabilir veya bunlar işe yaramadıysa Windows CD’ si ya da bootable USB vs. ile onarım seçeneklerini gözden geçirebilirler. Windows 8 ve sonrası için dahili sıfırlama ve yenileme seçenekleri kullanıcılar için daha iyi bir seçenek olarak gelmeye başladı.
Konu İçeriği
Hard Diskler Neden Bozulur
Nadiren olsa da elektrik aksamında meydana gelen ufak dalgalanmalar bile hard diskinizi (ssd de dahil) bozabilir. Böyle durumlarda daha güçlü ve fonksiyonel yazılımlara hatta çok önemli bilgiler içeren bir hard diskiniz arızalanmışsa ise ileri seviye donanımlara ihtiyacınız olabilir. Elektrik dalgalanmaları genelde sisteminizin boot sektöründe hatalara neden olsa da diskiniz ya da veri kaydeden cihazınızın üzerinde okunamayan bad sektör dediğimiz alanlarda oluşturabilir. Özellikle mekanik diskler (hard disk – içinde dönen bir disk bulunan cihazlar) sarsıntıya karşı duyarlı olduklarından, cihazınız çalışırken bir darbeye maruz kalırsa bu tarz bir sıkıntı oluşması neredeyse kaçınılmaz diyebilirim. Bunlara ek olarak güçlü manyetik alanlar, yüksek ve düşük sıcaklıkların etkisi ile diskler bozulabilir.
Bu yazımızda System Rescue CD’ sinden bahsedeceğiz. Onarım ve kurtarma işlemleri için özel olarak düşünülmüş ve bir araya getirilen özel yazılımlardan aynı zamanda Linux tabanlı olması nedeniyle güçlü bir canlı sistem (Live CD) diyebiliriz. Adında yer alan CD’ ye takılmayın, artık USB belleklere kolayca bu sistemleri yükleyip bilgisayarınızda ya da sistemlerinizde rahatlıkla kullanabilirsiniz. (Multi boot yani bir usb ortamına istediğiniz kadar sistemi yerleştirmenizi sağlayan Yumi‘ yi öneririm. Gerek yok tek sistem usbde olsun işimi görür derseniz de son zamanların popüler USB boot oluşturma aracı Rufus.)
Yazı klavyeden çıktığı sıralarda Sistem Kurtama CD’ sinin son sürümü 8.02 ve 17.04.2021 tarihinde yayınlanmış Boyutları da 64bit sistemler için 712MB, 32bit sistemler için ise 698MB olarak görünüyor.
Oluşturma sırasında farklı ayarlar seçebilirsiniz. Varsayılan ayarlar ile CD konsol yüklemesi de yapacaktır. Grafik arayüze sahip seçeneğide seçebilirsiniz. Midnight Comander ile dosyalara erişebilir ya da ihtiyacınız olan diğer programları çalıştırabilirsiniz. Hali hazırda Gparted bölümleme aracı, kurtarma yazılımı Testdisk, CD/DVD yazma programı ve Clan antivirüs gibi yazılımlar hali hazırda geliyor.
Hangi Programlar Var
Burada tüm programların açıklamalarına girmeyeceğim ancak öne çıkan ve en çok ihtiyaç duyulabilen bazılarını kabaca yazıp geçiyorum.
Depolama ve Bölümleme
- lsblk ve blkid
- Gparted : disk bölümlerini görüntüleyen, kontrol eden, yeniden boyutlandıran, kopyalayan, taşıyan, oluşturan, biçimlendiren, silen ve değiştiren bir grafik bölüm düzenleyicidir.
- GNU parted: bölümleri değiştirmek için kullanılabilir ve terminalde parted komutu ile çalıştırılabilir.
- GNU ddrescue :standart dd programı gibi aygıtlardan veri kopyalayabilir, aygıtları bloke edebilir ve bozuk bloklara sahip disklerle başa çıkmak için optimize edilmiştir. Bad sektörleri ayrıştırabilirsiniz.
- fsarchiver ve partclone
- sfdisk
- growpart
- lvm
Kurtarma Programları
testdisk: Popüler bir disk kurtarma yazılımıdır. Önyükleme sektörlerini onararak kayıp bölümleri kurtarır ve önyüklenemeyen (boot edilemeyen) sistemleri onarır. FAT, NTFS ve ext4 dosya sistemlerinden silinen dosyaları kurtarmak için de kullanılabilir.
photorec: Özellikle video, fotoğraflar, belgeler ve arşivler dahil olmak üzere kayıp ya da silinen dosyaları geri getirmek için kullanılan veri kurtarma yazılımıdır.
Güvenli Silme
wipe, nwipe ve shred ile güvenli olarak yani geri getirilemez olarak silme işlemi yapabilirsiniz.
Donanım Testi
memtest86 ‘ yı BIOS/Legacy modda başlamayı yani boot etmeyi seçmişseniz kullanabilirsiniz. UEFI modunda kullanılamaz.
memtester: Sistem belleğini test etmek için kullanabilirsiniz.
stress: Komutu ile sisteminizin işlemci, hafıza (bellek), I/O, disk donanımları üzerinde stres testleri yapmanızı sağlar.
Ön yükleme ve UEFI
Grub: Linux sistemlerinizin önyükleme alanlarını onarmak için kullanılabilir
efibootmgr: Sisteminizdeki UEFI başlangıç girdilerinin tanımlamalarını ve sıralamalarını değiştirmek için kullanılabilir.
Bunlara ek olarak bash, Perl, Python ve Ruby dillerindeki scriptlerini çalıştırabilmeniz için hazır ortam sunar.
flashrom: Flash ROM çiplerini, okumak, yazmak, silmek ve doğrulamak için kullanılabilir.
nvme: Aleti ile NVM-Express diskler üzerinde işlem yapabilirsiniz.
Son olarak sistem Archlinux tabanlı ve pacman komutu ile ek paketler yükleyebilirsiniz. Yani pacman -Syu package komutunu kullanabilirsiniz.
Sorunsuz günler dilerim.
Sistem Kurtarma CD’si
Sistem Kurtarma CD’si İndirme Bağlantısı